قلاب جرثقيل سقفی

قلاب جرثقیل:
قلاب جرثتقیل چه از نوع قلاب سیم بکسلی و یا از نوع زنجیری ابزاری معمول برای گرفتن و بلند کردن بارها توسط بالابر است.قلاب جرثتقیل به طور معمول مجهز شده به قفل ایمنی برای اطمینان از قرار گرفتن سیم بکسل یا زنجیر در محل مناسب.
قلاب تشکیل شده از یک یا چند قرقره داخلی که باعث می شود نیروی جرثتقیل تقویت شود. قلاب با یک یا دو قرقره ، قلاب ریخته گری و ، قلاب جرثقیل بسته و نیمه بسته ، و قلاب های دیگر ، مانند قلاب چرخشی برقی ، قلاب قرقره و سیستم قرقره قلاب از انواع قلاب های جرثتقیل می باشد.
از ابزاری که خیلی کاربرد زیادی در قطعات بالابر برای منتقل کردن بار ،قلاب است.ای وسیله کمک بسزایی دارد تا جسم به آسانی بلند شود و حرکت کند.با توجه به استاندارد BS2903 قلاب جرثتقیل به 6 دسته تقسیم می شود:
1. دسته دار
2. دسته دار برای انتقال بارهای کوچک
3. دسته دار با چشمی برای کار با زنجیر
4. دسته دار با چشمی برای کار با سیم بکسل
5. C شکل دسته دار
6. C شکل با چشمی برای کار با سیم بکسل و زنجیر
با توجه به استاندارد قلاب ،باید در فرم و بافت قلاب توان چکش خواری بالایی باشد.به این خاطر برای امتحان قلاب از آزمون برینل یا سختی فلز استفاده می شود.برای امتحان استحکام و مقاوم بودن مواد استفاده شده در بافت قلاب از آزمون هایی مثل سنجش رادیوگرافی، تست ذرات مغناطیسی، اولتراسونیک انجام می گیرد.
از وظایف شرکت های سازنده قلاب این است که پیش از آن که قطعه به مصرف مشتری برسد باید طبق حسب استانداردهای معتبر، روش ساخت و مواد به کار رفته، عملیات حرارتی را انجام شود و بعد از گرفتن تاییدیه به بازار معرفی گردد.
برای گرفتن و بلند کردن بار از ابزاری به نام قلاب استفاده می شود.قلاب ها دارای انواع و اشکال متفاوتی هستند.که می توان آن ها را در یک دسته بندی به قلاب های زنجیری و سیم بکسلی تقسیم کرد و در یک دسته بندی دیگر قلاب را از نظر شکل به قلاب های دو طرفه، S شکل و قفل دار تقسیم کرد. .
قلاب جرثتقیل بنا به نوع مصالح و بار و استفاده ی مورد نظر تقسیم بندی می شود که بعضی از موارد مهم تر هستند.سایر انواع متفاوت قلاب بالابربا توجه به روش ساخت،نحوه کار و شکل آن یا باقی ویژگی های مخصوص طبقه بندی می شود
با توجه به برطرف کردن نیازهای مخصوص ،قلاب ها در سبک های متفاوتی ساخته می شوند و براساس بارهای متفاوت طبق نوع و اندازه ی مخصوص رتبه بندی می شوند.

طبق استاندارد BS 2903 برای چک کردن قلاب ها به روش های زیر عمل می شود:
1-قلاب هایی با ظرفیت 25 تن:برای آزمودن این قلاب ها با دو برابر ظرفیت مجاز سنجش انجام می گیرد.
-2قلاب هایی که با ظرفیت بیشتر از 25 تن :این نوع مطابق با فرمول انجام می پذیرد:
(1/22 x Max SWL) + 20t
مراحل چک کردن در شرایط کنترل شده و حتما توسط شخص مجاز و یا در در کارخانه ی سازنده انجام می شود.سازنده قلاب باید حتما برگه تاییدیه آخرین آزمون را با تعیین نوع قلاب و تاریخ تست و روش و استاندارد تست و SWL به شکل گواهینامه ی سلامت فنی در اختیار خریدار قرار دهد .
از پرکاربردترین قلاب های جرثقیل و اسلینگ براساس استاندارد ASME می توان موارد زیر را نام برد
قلاب چشمی دار
قلاب چشمی دار قفل شو
قلاب کلویس
قلاب کلویس قفل شو
قلاب دسته دار
قلاب گردان
قلاب دو طرفه
قلاب سورتینگ
قلاب ضامن دار قفل شو
تست و بازرسی فنی قلاب
قلاب ریخته گری
طبق استاندارد ASME B30.10 بررسی از قلاب به سه شکل انجام می گیرد :

1 –بررسی اولیه قبل از شروع کار:همه کاربران قلاب و یا افرادی که مجوز دارند باید پیش از شروع کار از قلاب و وسایل وابسته به آن بررسی کامل را انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که قلاب از نظر کارایی ایمن است و هیچ مشکلی ندارد.همه ی قلاب ها چه نو و چه تعمیر شده باید بازرسی اولیه را انجام دهند.در این بررسی مواردی مثل ، فرورفتگی،میزان ترک خوردگی،صدمه ناشی از مواد شیمیایی،تغییر کردن شکل، آسیب های حرارتی، وجود ضامن ایمنی و کارکرد درست آن ارزیابی می شود.سندها و مدرک های بررسی حتما باید به درستی نگهداری شود.
2 – بررسی پی در پی:این بررسی به سه صورت انجام می شودسرویس نرمال به شکل ماهانه،سرویس سنگین به شکل هفتگی تا ماهانه،سرویس فوق سنگین به شکل روزانه تا هفتگی با کمک فرد مشخص شده برای این امر با چشم انجام می شود.
در این بررسی باید موارد زیربه دقت رعایت شود
● اتصالات قلاب و محکم بودن آنها
● ترک خوردگی ، تورفتگی و خراشیدگی
● عملکرد صحیح قفل در قلابهای قفل دار
● تغییر شکل قلاب به صورت خم شدگی ، تاب خوردگی یا بازشدگی دهانه و گلویی قلاب
●داشتن ضامن ایمنی
● سالم بودن ضامن ایمنی
● ضعیف شدگی
–بررسی دوره ای : این بررسی به سه صورت : سرویس نرمال به شکل سالیانه ، سرویس سنگین به شکل شش ماهه و سرویس فوق سنگین به شکل هر سه ماه یک بار توسط بازرس یا فرد مشخص شده برای این کارو مثل بازرسی پی در پی به صورت چشمی انجام می شود .
بازرسی دوره ای :
در صورت وجود شرایط زیر قلاب باید تعمیر یا جایگزین شود:
● تغییرکردن شکل ، خمیده شدن و تاب خوردگی بیش از 10 درجه از حالت اولیه
● بازشدگی دهانه یا گلویی قلاب بیش از 15 درصد حالت اولیه
●ضعیف شدگی در اجزای قلاب بیش از 10 درصد از حالت اولیه
● قفل نشدن در قلاب های قفل دار
● خراب یشدن ضامن ایمنی قلاب
در کل منظور از عملکرد تست بررسی ساخت قلاب و نوع مواد به کار رفته در قلاب و چک کردن آن می باشد.برای چک کردن باید وزنه ی تست دست کم به مدت زمان 15 ثانیه به قلاب اعمال شود.که اگر میزان بازشدگی دهانه از یک درصد (5/0 میلی متر) بیشتر نباشد این آزمون صحیح می باشد..
در صورت تشخیص فرد مجرب یا بازرس از تست غیرمخرب (NDT) برای تشخیص کامل تر صدمه های سطحی و زیر سطحی استفاده می شود و نتیجه کلی را ثبت و نگهداری می کند.

در زمان بررسیاز بخش های متفاوت قلاب به طور معمول دو نوع ناپیوستگی و آسیب در قلاب دیده می شود:
1 –ناپیوستگی در جهت قوس قلاب یا ناپیوستگی طولی که با حرف Pمشخص می شود.میزان آسیب دیدگی در این موردبه طور معمول جدی نیست مگر اینکه در تست NDTخلاف آن مشخص شود و لزومی به عوض کردن قلاب نیست.
2 – ناپیوستگی عرضی یا عمودی که با حرفTمشخص می شود:در این نوع صدمه بیشتر از حالت طولی است و اگر در مناطق B,C,D اتفاق رخ دهد می تواند دلیل کم شدن طول عمر قلاب شود.به طور کلی سر قلاب ها نسبت به باقی مناطق تحت فشار و استرس نبوده و ناپیوستگی در آن دیده نمی شود و ملزم به تعمییر نیست.

قلاب هایی که استفاده می شوند برای بازو بستن بار با اسلینگ ها در انتهای قلاب چشمی دارند و از قلاب جرثقیل که چشمی ندارد جدا هستند .
تعمیر و نگهداری قلاب
بعد از عملکرد بازرسی و تست هرنوع صدمه آشکار شده با کمک تعمیرات یا جایگزینی با قلاب جدید برطرف می شود. انجام دادن هرنوع تعمیر یا اصلاحات شامل : خرابی ضامن ایمنی و قفل آن، تورفتگی ، شکستگی، ترک خوردگی ، خراشیدگی ، شیار ، و…در قلاب فقط باید توسط افراد مجاز و با رعایت توصیه های سازنده انجام می شود همچنین باید قطعات یدکی و تعویضی هم دقیقا مانند قطعه ی اصلی باشد.
مواردایمنی قلاب

هرگز وزن بار از ظرفیت مجاز قلاب (SWL) بالاتر نرود.
از ایجاد شوک ناگهانی به قلاب خودداری کنید.
حتما باید قلاب به طور دقیق بر روی مرکز گرانش (ثقل) بار قرار گیرد تا بار نوسان نداشته باشد.
هرگز قلاب را در کنار بار یا پشت بار قرار ندهید
در هنگام بلند کردن و بستن بار مراقب دست و انگشتان و همه اجزای بدن خود باشید.
حتما دقت شود که وزن بار در دو سمت قلاب دوطرفه باید یکسان باشد.
دقت کامل داشته باشید که ضامن ایمنی قلاب برای جلوگیری از در رفتن اسلینگ است . این وسیله از پارگی اسلینگ و جدا شدن ناخواسته اسلینگ های شل هرگز جلوگیری نمی کند.
از به کارگرفتن قلاب بدون ضامن ایمنی جدا خودداری کنید.
توجه داشته باشید که ضامن ایمنی قلاب باید دارای قفل باشد.
دقت کنید که هر نوع کار جوشکاری ، برشکاری ، سنگ زنی و … روی قلاب وضمائم آن خارج از توصیه ی سازنده ممنوع است.
حتما قلاب را متناسب با بار و شرایط محیطی انتخاب کنید.
هرگز از قلاب هایی که دارای آسیب دیدگی هستند تا زمان تأیید توسط بازرس مجرب استفاده نکنید.
حتما به محض دیدن هر نوع آسیب دیدگی واشکال در قلاب موارد را بی درنگ اطلاع دهید.
توجه داشته باشید که قلاب ها باید از گرمای زیاد و منابع گرما زا دور باشند.
توجه داشته باشید که از هر گونه ضربه زدن و پرتاب کردن قلاب پرهیز کنید.
بعد از عملکرد هر نوع جوشکاری و برشکاری روی قلاب باید عملیات حرارتی مطابق استاندارد مربوطه انجام شود.
هرگز از قلاب هایی که علامت میزان بار مجاز آن (SWL) مخدوش شده و خوانا نباشد استفاده نکنید .
هرگز قلاب را بدون توصیه سازنده رنگ نکنید. زیرا این امرباعث پنهان شدن آسیب دیدگی قلاب می شود.
اگر گلویی قلاب دارای برجستگی و لبه ی اضافه باشد احتمال آسیب دیدگی اسلینگ وجود دارد.
به هیچ عنوان برای اتصال ضمائم باربرداری به قلاب از جوشکاری استفاده نکنید.
توجه داشته باشید که قلاب جرثقیل باید به آسانی وآزادانه توانایی چرخش داشته باشد.
حتما توجه کنید که اگر وزن بار قرار گرفته روی قلاب جرثقیل بیشتر از 2 تن باشد قلاب باید دارای گوی فلزی بوده تا از نوسات بار جلوگیری شود و قلاب به طور ایمن و آسان حرکت کند.
هرگزچشمی های متعدد اسلینگ را مستقیما به قلاب وصل نکنید. برای این کار از شگل یا حلقه ی اتصالی استفاده کنید.
دقت کنید هرگز با زور و فشار و ضربه شگل یا حلقه ی اتصالی اسلینگ و … را وارد قلاب جرثقیل نکنید .
هرگزاز شگل کوچک برای قلاب بزرگ استفاده نکنید . چون در این صورت مرکز بار و مرکز قلاب با هم منطبق نشده و احتمال سقوط بار وجود دارد .
توجه داشته باشید که شگل و حلقه های اتصالی و باقی متعلقات باید با خط فرضی مرکز بار و قلاب با هم در یک راستا باشند.
هرگز اسلینگ و بار را روی نوک قلاب قرار ندهید . چون احتمال Overload شدن قلاب وجود دارد.
توجه داشته باشید که شگل ها ، حلقه ها ، اتصالات و سایر متعلقاتی که به قلاب جرثقیل وصل می شوند حتما درون قلاب حرکت آزادانه داشته باشند.
ازمتصل شدن نادرست و ناایمن بار به قلاب جدا بپرهیزید
برای هر نوع کار تعمیرو تغییر شکل به توصیه های سازنده توجه کنید.
برداشتن بار از قسمت کناری ، قسمت پشتی و قسمت نوک قلاب باعث پایین آمدن ظرفیت قلاب و صدمه به ان می شود

انواع قلاب
قلاب هایی که تولید شده اند در دو نوع S و لنگری هستند و بنا به مدل محصول و جابجایی مورد نظر مشتری انتخاب می شوند.